Η αυτοαναφορικότητα σε παραδοσιακά και μοντέρνα ποιήματα

Η αυτοαναφορικότητα σε παραδοσιακά και μοντέρνα ποιήματα

β΄φάση Γ΄ομάδα

Κ. Καρυωτάκης: Είμαστε κάτι…

 Τ. Πατρίκιος: Οφειλή

 

1^η δραστηριότητα

                Το ποίημα του Κ. Καρυωτάκη «Είμαστε κάτι» αποτελείται από τέσσερις στροφές, οι δύο πρώτες αποτελούνται από τέσσερεις στίχους ενώ οι δύο τελευταίες από τρείς. Στις δύο πρώτες στροφές υπάρχει σταυρωτή ομοιοκαταληξία, στην τρίτη και τέταρτη στροφή η ομοιοκαταληξία  είναι πλεχτή. Το ποίημα έχει μέτρο το οποίο όμως δεν είναι σταθερό σε όλο το ποίημα. Έχουμε μπροστά μας ένα άρτιο σονέτο με βάση τους κανόνες της παραδοσιακής ποίησης  ως προς τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του.

  Υπάρχουν πολλές εικόνες όχι μόνο οπτικές (υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη), αλλά και ηχητικές ( ήχους παράφωνους ξυπνάει). Ακόμα, ο ποιητής χρησιμοποιεί παρομοιώσεις (οι χορδές που κρέμονται σα καδένες), προσωποποιήσεις (ο άνεμος όταν περνάει),  μεταφορές (κι η ποίησις είναι το καταφύγιο που φθονούμε) και σύμβολα  (είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις).

2^η δραστηριότητα

            Οι δύο ποιητές Κώστας Καρυωτάκης και Τίτος Πατρίκιος είναι βαθιά επηρεασμένοι από τους πολέμους κατά την διάρκεια των οποίων έζησε ο καθένας. Γι’ αυτό τα ποιήματά τους χαρακτηρίζονται από μελαγχολία και απαισιοδοξία. Ο πρώτος εκφράζεται με την βοήθεια του συμβολισμού και ο αναγνώστης εισπράττει ένα αίσθημα ασάφειας, ρευστότητας και αβεβαιότητας και αντιλαμβάνεται την παθητική διάθεση του ποιητή προς την πραγματικότητα και τα γεγονότα που τον περιβάλλουν. Ακόμα, από την χρήση ομοιοκαταληξίας και στην ύπαρξη μέτρου αποδίδεται η μουσικότητα του ποιήματος, η οποία διεγείρει το συναίσθημα.

Αντίθετα, ο Τίτος Πατρίκιος δεν ακολουθεί τα πρότυπα και τους κανόνες της παραδοσιακής ποίησης, παρά όμως την ελευθερία στην γραφή  υπάρχει σταθερότητα, σιγουριά και σαφήνεια στο νόημα του ποιήματος.  Η ενεργός δράση του στις πολιτικές εξελίξεις της χώρας και ο προσωπικός αγώνας αποτυπώνονται στο ποίημά του «Οφειλή» με την ξεκάθαρη εικόνα που έχει για το σκληρό πρόσωπο του πολέμου καθώς και την αναγνώριση της  ευθύνης  του προς τους πεσόντες.

3η δραστηριότητα

Στο ποίημα «Οφειλή» του Τίτου Πατρίκιου, ο ρόλος του ποιητή φαίνεται να είναι το χρέος να εξυμνήσει όσους πέθαναν στον πόλεμο. Ιδιαίτερα στην δεύτερη στροφή του ποιήματος όπου χρησιμοποιεί α΄ ενικό, δηλώνεται ξεκάθαρα η προσωπική υποχρέωση που νιώθει απέναντι στους πεσόντες. Επιπλέον, ο ποιητής δείχνει να θεωρεί κύριο στόχο της ζωής του να γνωστοποιήσει την ηρωικότητα αυτών των ανθρώπων, καθώς ο ίδιος με το να επιζήσει στέρησε τη ζωή κάποιου άλλου, γιατί η σφαίρα που δεν δέχτηκε αυτός, πλήγωσε θανάσιμα κάποιον άλλο. Η ποίηση για τον Τ. Πατρίκιο είναι το μέσο για να κατορθώσει ο ίδιος να φέρει σε πέρας τον μοναδικό του στόχο.

Για τον Κώστα Καρυωτάκη στο ποίημα «Είμαστε κάτι..» η σκληρή πραγματικότητα και η παρακμή της επηρεάζουν  τους δημιουργούς Ποιητές, που δεν κατορθώνουν να αγγίξουν την Ποίηση ως λύτρωση.