Η αυτοαναφορικότητα σε παραδοσιακά και μοντέρνα ποιήματα

Η αυτοαναφορικότητα σε παραδοσιακά και μοντέρνα ποιήματα

Β΄φάση Β΄ομάδα 

Αλέξανδρος Σούτσος : Επιστολή προς τον βασιλέα της Ελλάδος Όθωνα [απόσπασμα]

Μιχάλης Κατσαρός: Όταν

Δραστηριότητα 1

Αλέξανδρος Σούτσος : Επιστολή προς τον βασιλέα της Ελλάδος Όθωνα Ποιητικές λέξεις: τα κάλλη, ο λειμώνας, τα θούρια, των ρόδων και των μυρσινών  

Καθημερινές λέξεις: στίχοι, χαρακτήρα, θησαυρός, ποιητάς και χώμα

Μιχάλης Κατσαρός: Όταν

Ποιητικές λέξεις: ψίθυροι, ύμνοι, κρότους,  άσημες και περιβρέχει

Καθημερινές λέξεις: καιρό, πόλεμος, αυτιά, σιωπή και όραμα

Παρατηρούμε ότι το πρώτο ποίημα η γλώσσα είναι καθαρεύουσα ενώ στο δεύτερο δημοτική. Όσον αφορά τη στιχουργική τους το πρώτο έχει ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία και μέτρο ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο ενώ το δεύτερο δεν έχει ομοιοκαταληξία και σταθερό αριθμό στίχων.

 Δραστηριότητα 2

         Το πρώτο ποίημα έχει χαρακτηριστικά παραδοσιακής ποίησης γιατί η  δομή του βασίζεται στις στροφές, οι οποίες έχουν σταθερό αριθμό στίχων και συλλαβών, υπάρχει αλληλουχία νοημάτων αφού ο τρόπος που παρουσιάζονται τα νοήματα δεν αμφισβητεί τη λογική μας.

Το δεύτερο ποίημα έχει χαρακτηριστικά μοντέρνας ποίησης γιατί η δομή βασίζεται σε άνισες στροφικές ενότητες. Ο στίχος είναι ελεύθερος και μοιάζει με πεζό λόγο.

Δραστηριότητα 3

Τα ποιήματα «Επιστολή προς τον βασιλέα της Ελλάδος Όθωνα» [απόσπασμα] του Αλέξανδρου Σούτσου και « Όταν» του  Μιχάλη Κατσαρού γράφτηκαν με σκοπό να  μας κάνουν να καταλάβουμε το πως είναι ο κόσμος μέσα από τα μάτια των ποιητών και το πως αντιλαμβάνονται διάφορες καταστάσεις και τις αφηγούνται με τρόπο που αυτοί πιστεύουν καταλληλότερο για την σωστή κατανόηση των μηνυμάτων που θέλουν να περάσουν στο κοινό τους.

Το ποίημα του Σούτσου είναι αυτοαναφορικό με ένα δικό του ξεχωριστό τρόπο Ο ρόλος της ποιητικής τέχνης στο συγκεκριμένο ποίημα δίδεται με την λυρική αναφορά σε πρόσωπα του παρελθόντος, όπως τον Αθανάσιο Χριστόπουλο, τον Ιάκωβο Ρίζο Ραγκαβή, τον Ρήγα Φεραίο, τον Τυρταίο, τον Κάλβο, τον Σολωμό. Φαίνεται να έχει έναν διάλογο ο ποιητής μας με τους  ποιητές του παρελθόντος και ομολογεί στο τέλος πως για τον ίδιο η ζωή του θα του φανεί «γλυκύτατη» αν δει πολλούς ποιητές σαν αστέρια.

Στο δεύτερο ποίημα ο Μιχάλης Κατσαρός αναφέρεται στην ιδεολογική διαφορετικότητα των ανθρώπων και στο πως οι άνθρωποι ζουν τη ζωή τους. Οι άνθρωποι  ασπάζονται  ιδέες, ενθαρρύνουν καταστάσεις χωρίς πάντα να ξέρουν την σημαντικότητα που έχουν. Αναφέρεται στο ποίημα του και λέει ότι μένει σιωπηλός όταν οι  άλλοι μιλούν αλλά ξέρει ότι αυτός ήταν από αυτούς που τους έδωσαν  το όραμα για να προχωρήσουν. Η αυτοαναφορικότητα φανερώνεται μέσα από το στίχο του Ποιητή «ΠΑΛΙ ΣΑΣ ΔΙΝΩ ΟΡΑΜΑ». Η ποίηση κατά τον ποιητή είναι το διέξοδο στο αδιέξοδο. Είναι η πολιτική στάση της ελπίδας.